معماری کاربرد محور با حوضچه شفاف
استفاده حداکثری از نور خورشید، ایجاد فضاهای روشن و پرانرژی، استفاده کمتر از سوخت‌های فسیلی برای گرم کردن محیط و کاهش هزینه برق مصرفی تجهیزات سرمایشی گزیده چالش هایی هستند که در مسیر طراحی ذهن یک معمار و طراح را به خود مشغول می‌کنند. معمولاً همه طراحان مایلند از پنجره های بزرگ یا نورگیرهای بزرگ روی سقف استفاده کنند اما ورود نور زیاد در محیط تبعاتی مثل گرم شدن محیط را به همراه دارد.
در این مقاله می‌خواهیم حوضچه های شفاف یا نورگیرهایی که جریان آب بر روی آنها قرار دارد را بررسی کنیم و ببینیم چگونه می‌توانیم با اضافه کردن یک نورگیر آبی یا water sky light به طرحمان علاوه بر تامین نور طبیعی چند هدف را با یک تیر بزنیم.
1) زیباترین شکل نورپردازی و رقص نور:
چنانچه نور ورودی به محیط از سقف و پس از عبور از یک حوضچه آب مواج به فضا وارد شود حرکتی رقص گونه و مواج را روی دیواره ها و کف محیط ایجاد میکند این نورپردازی زیبا و طبیعی چشم هر بیننده ای را به خود خیره میکند و علاوه بر این ضخامت آب روی حوضچه به عنوان یک فیلتر طبیعی طیفی از اشعه های مضر خورشید را نیز فیلتر میکند و نوری زیبا و کاربردی را به محیط هدایت میکند که با هیچ نورپردازی مصنوعی قابل مقایسه نیست.
2) خنک کردن محیط در فصول گرم:
برای خنک کردن محیط کافیست شما بتوانید سقف یعنی بزرگترین سطح نفوذ گرما را خنک کنید و با این روش به میزان قابل توجهی دمای محیط داخلی را کاهش دهید با ایجاد حوضچه آب بر روی نورگیر و بام یا اجرای استخر کف شفاف روی بام شما می توانید از آب به عنوان جرم حرارتی استفاده کنید.
سطح خارجی بام
در سطح خارجی بام با اجرای سرمایش تبخیری به کاهش دمای محیط کمک کنید در این روش آب درون حوضچه تحت تاثیر آفتاب تبخیر شده و با جذب گرما از محیط حرارت حوضچه و شیشه کف را پایین می‌آورد و شیشه نیز به دلیل انتقال حرارتی بالا این دما را از فضای سقف که گرمترین قسمت بناست می گیرد حتی می توان برای تشدید این حالت از افشانه های آب بر روی حوضچه شیشه ای نیز استفاده نمود.
تابش مستقیم آفتاب
در روزهای به شدت گرم نیز می توانیم در طول روز با پوشاندن حوضچه مانع تابش مستقیم آفتاب شویم و با باز کردن پوشش فوقانی در طول شب سرمایش تبخیری و به دنبال آن خنک شدن محیط داخلی را فراهم آوریم.
3) گرم کردن محیط در فصول سرد:
در فصول سرد نیز حوضچه آب روی بام یا نورگیر می تواند در طول روز تحت تابش آفتاب قرار گیرد و با پوشاندن سطح آن در طول شب گرمای ذخیره شده در آب به تدریج به محیط درونی انتقال می یابد و این انتقال از طریق همرفت و تابش هوای محیط درونی را گرم می کند.
اجرای حوضچه های آب روی بام و استفاده از آب به عنوان جرم حرارتی از سال 1930 در دنیا مرسوم است و در بسیاری از پروژه های بنام دنیا از آن استفاده گردیده است.
4) ایجاد مزیت رقابتی و نقطه عطف:
قطعا حوضچه آب روی نورگیر یا استخر کف شیشه ای از گزینه های کم تکرار در معماری به شمار می آید. حتی می توان با اجرای ابعاد بزرگ یک حوضچه نورگیر یک چالش مهندسی نیز به پروژه اضافه نمود. امروزه با استفاده از شیشه های بسیار ایمن و اکریلیک می توان حوضچه نورگیرهایی با ابعاد بسیار بزرگ اجرا نمود.
استفاده از آب و حوض ایرانی قطعا یکی از نقاط قوت معماری ماست، با تلفیق حوض ایرانی و معماری مدرن قطعا می توانیم حضور آب را به بهترین شکل بر روی کف، بام یا حتی دیواره ها حس کنیم و از انرژی آن در محیط استفاده نماییم.